Overal waar wij kijken zien wij de contouren van de greep die de overheid op de samenleving heeft. Niet alleen wordt het burgerlijk handelen geconfronteerd met de overheidsbemoeienis. De zogenaamde noodzaak van de overheidsbemoeienis is in het denken van de burgers geïnternaliseerd. Een leven zonder overheid, laat staan een kleine overheid, is haast niet voor te stellen.

Opting out

Ondanks dit gegeven is het vertrouwen in de overheid in de afgelopen jaren flink omlaaggegaan. Sinds de coronapandemie is het wantrouwen vooral van jongeren naar de overheid flink toegenomen. Omdat het wantrouwen toeneemt, gaan steeds meer mensen opzoek naar andere oplossingen die geen beroep doen op de overheid. In het artikel van Libertair Perspectief over de zogeheten ‘Soevereinenbeweging’ vind je dezelfde beweegredenen. In hun denkwijze hebben zij geen consent gegeven om geregeerd te worden en met die reden kiezen zij ervoor om de maatschappij – en daarmee de overheid – de rug toe te keren. Deurwaarders worden vaker geconfronteerd met de Soevereinen of “Autonomen” die weigeren belasting en hun premies te betalen of om hun schulden af te lossen. Hier is sprake van een radicaal ‘opting out’.

In de media weerklinken er velen zorgen over deze burgers. Zelfs de AIVD zit er bovenop en noemen het ‘de belangrijkste stroming van het anti-overheidsextremisme’. Dat het nut en noodzaak van de overheid diep in deze instituties is geïnternaliseerd, mag duidelijk zijn. De mogelijkheid dat de burgers zichzelf besturen, is in feite niet toegestaan. Wederom kan hier de link gelegd worden naar het platonische perspectief op de maatschappij waar de mogelijkheid om te besturen maar aan één enkele groep toebehoort. Volgens Plato moet de staat geregeerd worden door de filosofenkoningen die een monopolie hebben op de kennis om te besturen. De rest van de samenleving moet zich onderwerpen aan de wil van deze heersers en zich bezighouden met hun specifieke taak. Wanneer deze klassen een andere taak verrichten dan is toegestaan, dan zou dat de harmonie van de samenleving beschadigen – alles moet ten goede komen aan het collectief. Autonomie en zelfbestuur zijn uitgesloten.

Het libertaire gedachtegoed onderschrijft de mogelijkheid tot zelfbestuur en individuele autonomie. Helaas zit hier wel een addertje onder het gras wanneer burgers besluiten zo maar even los van de maatschappij te willen leven. Omdat de overheid zo’n sterke greep heeft op de samenleving heb je geen voet om op te staan wanneer je besluit om de samenleving volledig de rug toe te keren. Autonomen kunnen geconfronteerd worden met twee problemen. Allereerst kan alles wat je bezit geconfisqueerd worden. Je hebt geen rechtszekerheid meer. Ten tweede, en dit gaat hand in hand met het eerste probleem, is dat deze opting-out zich ongeorganiseerd manifesteert, waardoor de alternatieve systemen niet goed uitgebouwd kunnen worden. Samuel Konkin III, grondlegger van het Agorisme, had dit probleem in 1975 al voor ogen. Hij meende dat blinde reacties alle kanten opschieten en zich niet concentreren op de bron van de onderdrukking.

Zijn antwoord lag in het agorisme: een libertaire strategie die de overheid ontduikt en boycot door middel van grijze en zwarte markten (counter-economics) om daarmee de voorzieningen van de gereguleerde economie los te maken van de overheidsinterventie. Het einddoel is een vrije en libertaire samenleving.

Opting out in het agorisme, enkele voorbeelden

Om een alternatief te bieden is het uiteraard van belang om het langzaam op te starten. Te gehaaste acties zorgen ervoor dat er geen buffer is waarop teruggevallen kan worden, omdat de afhankelijkheid van de overheid nog te groot is. Daarom is klein beginnen nuttig. Bijvoorbeeld: Aangezien de meest gebruikelijke munteenheid – de euro – onder het toezicht van de overheid valt, is het een optie om naar een alternatieve valuta of betalingssysteem te gaan waaronder cryptocurrencies. Op deze manier kunnen gelijkgestemden goederen en diensten uitwisselen zonder dat de overheid en de centrale banken daar zicht op hebben. Dit vergroot ook de mogelijkheid tot counter-economics. Als kers op de taart kan hierdoor belasting ontweken worden.

Een ander voorbeeld is de zogeheten ‘de-Googled’ smartphone. Het is geen geheim dat smartphones geen oog hebben voor privacy. De gecentraliseerde controleur van de meeste smartphones is Google. De smartphone houdt je locatie bij of dit nu via wifi of gps is, vingerafdrukken, gezichtsherkenning, zoekgeschiedenis etc. Deze informatie wordt vervolgens verzameld door Google. Door middel van een “de-Googled” smartphone bepaal jezelf waar deze informatie naar toe gaat. De de-Googled smartphones zijn onder andere verkrijgbaar op https://de-googled.com/ . Ook dit zorgt ervoor dat gelijkgestemden vrij met elkaar kunnen communiceren en onderhandelen.

Het is van belang dat gelijkgestemden elkaar buiten het zicht van de overheid opzoeken. Een gezamenlijk doel najagen – wat niet ten koste moet gaan van het individu – kan ervoor zorgen dat het opting-out georganiseerd verloopt. Door gebruik te maken van de technologie, zoals hierboven genoemd, kunnen gelijkgestemden gemeenschappen creëren die niet zijn gebaseerd op dwang, maar op consent (instemming). Dit komt voort uit de gedachtegang van het crypto-anarchisme, waarbij technologische doelen in plaats van politieke doelen gehanteerd worden om een vrije samenleving te creëren.

Konkin III onderschreef dat het najagen van een gedeeld doel ervoor zorgt dat er een heldere tactiek en strategie wordt gevormd. Hij verwoordde het helder in één zin:

“Organized coercion requires organized opposition”.

Konkin III