Hoe begrijpen wij Nederlanders onze parlementaire politiek? Na de laatste verkiezingen dringen twee manieren van kijken zich op in zowel mainstream media als op de alternatieve platforms: stemmen op ideologie/gedachtegoed dan wel verkiezingsprogramma of stemmen op wat je gelooft dat we de komende vier jaar voor elkaar kunnen of moeten krijgen.
Ons kiesstelsel lijkt op een Miss verkiezing
De eerste kijk lijken we breed te hebben omarmd. Met kieswijzers als illustratie van de oppervlakkigheid van het huidige concept. In dit denkkader is ons kiesstelsel verworden tot een soort Missverkiezing. Je stemt op wat jij het mooiste vindt, waarbij na de verkiezingen de winnende Missen met elkaar in gevecht gaan en uiteindelijk gedoemd zijn compromissen te sluiten op doe-niveau. Dat heet dan een regeerakkoord. Dat zetten we in de kast en iedereen doet waar hij zin in heeft op het eigen ministerie. Het ‘spel’ is dus eigenlijk een ministerie bemachtigen. Een soort landjepik. Verantwoording afleggen in termen van regeerakkoord, laat staan beleid, zoals een kabinet moet volgens de wet, is in het beste geval verworden tot verwijzen naar zelfgekozen statistieken en ‘experts’. De oppositie, die de uitvoering van het geformuleerde beleid moet controleren, is geobsedeerd met zenden van de eigen ‘betere’ oplossingen, waarmee ook die, naar het lijkt zonder te beseffen, het idee van verantwoording afleggen de nek omdraait en feitelijk niemand het verantwoording afleggen door het kabinet nog serieus neemt. We zijn dit alles met z’n allen normaal gaan vinden en lijken niet te beseffen dat we in een denkkader gevangen zitten. Tegelijkertijd is duidelijk dat deze manier van denken over verkiezingen de houdbaarheidsdatum ondertussen ruim heeft overschreden. Wie wezenlijke verandering wil moet aan vanzelfsprekende dogma’s zien te ontsnappen en zich aan het gevestigde orde-denken ontworstelen.
Strategisch stemmen: niet de bedoeling
De tweede kijk, ‘focus op wat we voor elkaar kunnen krijgen’, lijkt vruchtbaarder als het gaat om wezenlijk veranderen en ligt, zou je denken, dichter bij wat we met z’n allen moeten willen. Dit wordt strategisch stemmen genoemd, en dat is – in de ogen van zowel gevestigde orde als andersdenkenden – wonderlijk genoeg niet de bedoeling. Tegelijkertijd is duidelijk dat veel stemmers al jaren op zoek zijn naar de anti-establishment-stem die ‘werkt’.
Echter, keer op keer komen deze anti-establishment-stemmers bedrogen uit. Als zij inmiddels iets ‘zeker weten’ is dat verkiezingen fake zijn, een show, een toneelstukje. Dat het establishment hoe dan ook gewoon doorgaat met doen waar het mee bezig is (zie boven het Missverkiezing scenario). Het anti-establishment stemmen begon met Pim Fortuyn en sindsdien hebben we FvD gehad, Kaag (geloof het of niet) en de vorige ‘verrassing’ was BBB.
De laatste verkiezingen kunnen worden geduid als de anti-establishment-stemmer die bloed rook. Er leek opeens veel te kiezen voor wie op zoek is naar impact: NSC, BBB en PVV. Echter, tegelijkertijd lijkt duidelijk dat BBB en NSC gevestigde orde-denkers zijn en dus makkelijk in te kapselen door het establishment. Een kind kan begrijpen dat alleen met de PVV als grootste partij het establishment een halt toegeroepen kan worden. En zo is het gegaan en nu kunnen we weer een beetje vertrouwen hebben in onszelf als vrijheidslievende dan wel zelfbeschikkende Nederlanders. Wie praktisch denkt, weet dat dit bij deze verkiezingen het hoogst haalbare was. Wie nu wil doorpakken, moet in beweging komen. Wellicht biedt het ‘voor elkaar krijg’-perspectief een aangrijpingspunt voor een voorzichtige organische ontwikkeling van vrijheidslievend denken.
Het establishment zit niet te wachten op politiek bewustzijn
Dat uiteindelijk dit rondje (zoals de politiek leider van de VVD het noemt) in termen van bestuur ongetwijfeld weinig op gaat leveren voor de vrijheidslievende mens, doet aan de duidelijkheid van deze verkiezingsuitslag niets af. Het gevolg van groeiend politiek bewustzijn is duidelijk niet waar het establishment op zit te wachten. De anti-establishment-stemmer heeft de gevestigde orde een hartverzakking bezorgd en succes geproefd. Het enorme gevoel van machteloosheid is even een halt toegeroepen. De establishment-stemmer is inmiddels flink in de war en druk met het politiek-correcte hoofd weer op orde krijgen. Dat blijkt niet gemakkelijk.
Wie het tafereel bij bijvoorbeeld de NPO bekijkt, ziet wonderlijke Babylonische gesprekken voorbijkomen, waarbij de extreme naïviteit en vooral het gebrek aan weldenkendheid van – duidelijk oprechte – mensen goed zichtbaar is. Natuurlijk probeert de gevestigde orde er alles aan te doen, maar onafhankelijk van wie of wat er ook precies gaat gebeuren in termen van kabinetsformatie: de geest is uit de fles. Nu het politiek bewustzijn aanjagen, het ijzer smeden als het heet is, is in het belang van iedereen. De situatie nu biedt kansen om met z’n allen anders te leren denken. Er is maar één manier om dat voor elkaar te krijgen. Dat is het gewoon te gaan doen. Face reality and look the beast in the eye.
Anders denken begint met anders kijken. Onszelf indoctrineren vereist discipline en inspanning. We dienen ons te realiseren dat dogmatisch denken conceptuele ontwikkeling in de weg staat. Echter, ontsnappen aan een vertrouwd denkkader is niet eenvoudig voor de mens. Ingesleten reflexen spelen op en spelen de gevestigde-ordedenkers in de kaart. Een nieuw denkkader hangt echter wel degelijk in de lucht. De kunst is om dit boven water te krijgen en het ons gezamenlijk, onszelf en elkaar indoctrinerend, eigen te maken. Bewust (leren) praten in termen van essenties die er voor ons toe doen. Alleen wie kijkt en denkt in termen van wat hij of zij belangrijk vindt kan eigen dilemma’s herkennen en wezenlijk eigen keuzen maken.
Wat nu te doen?
Ten eerste dienen we het dogmatische geklets van het establishment te negeren. Bijvoorbeeld polarisatie als ‘problematiek’ accepteren leidt tot ‘oplossingen’ die ons gevangen houden in oude denkkaders. Ook de obsessie met beledigen en ons beledigd voelen dienen we per direct te negeren, aangezien dat wezenlijke gesprekken tussen mensen onmogelijk maakt. Verder dienen we ons druk maken over wat Wilders al dan niet is, was of wilde, per direct te stoppen. Allemaal wegen die ons gevangen houden in gevestigde orde-denken. De kunst nu is ‘er niet op ingaan‘.
Ten tweede maken we zelf wel uit hoe we naar de verkiezingsuitslag kijken. Wat de motieven van stemmers zijn blijft gespeculeer. Het establishment is haar meerderheid kwijt. Daar gaat het nu om. De traditionele bestuurspartijen (VVD, CDA, PvdA, D66 + GL en Volt) zijn van een meerderheid van 93 naar een minderheid met 65 zetels gegaan en in een werkelijkheid terechtgekomen waarin de VVD een “rondje overslaat” en kennelijk hoopt dat deze voor hen ongemakkelijke situatie tijdelijk is. Het is echter precies dit feit, deze ongemakkelijkheid, die nu onze aandacht verdient als we het tij willen keren. Onbalans maakt beweging mogelijk en deze verschuiving biedt een mooi uitgangspunt om met ‘vrijheidsogen’ naar de landelijke politiek te kijken. Dat dat niet echt een vrolijk plaatje oplevert, doet niets af aan dat dit een inspirerende en boeiende exercitie kan zijn. Het doel nu is samen anders kijken.
Ten derde, zelf beslissen met wie we de kant van soevereiniteit en zelfbeschikking op willen bewegen en hoe we de kansen daarop inschatten. De oude links-rechts, socialistische-kapitalistische etc.-dimensies zijn duidelijk onbruikbaar. We moeten op zoek naar nieuwe dimensies die gaan over wat voor ons essentieel is. Daarover in gesprek met iedereen die maar wil. Binnen en vooral buiten de eigen bubbels.
Alles is relatief en we doen er goed aan te erkennen dat we in een diep- socialistisch land leven waar alle politieke partijen ‘dingen voor de mensen willen oplossen’ en ook een partij als FvD socialistische trekjes vertoont. Natuurlijk zouden we dolgraag praten over ‘geloof in maakbaarheid’ tegenover ‘geloof in organische ontwikkeling’, maar dat levert in deze context, gezien de eenzijdige mindset van de hedendaagse politiek, weinig op. Het is duidelijk geen eenvoudige opgave grip te krijgen op de vrijheidspotentie van de huidige politiek. Een voor de hand liggend startpunt is in ieder geval de dimensie ‘globalistische oplossingen’ versus ‘nationale oplossingen’. Hier staat het establishment (grotendeels) lijnrecht tegenover de rest. Een vergelijkbaar patroon zien we op de dimensie ‘geloven in mensen met verstand van zaken‘ tegenover ‘geloven in autoriteit en macht‘ waar het establishment ook tegenover de rest lijkt te staan. En wat denken we als we proberen politieke partijen te plaatsen op de dimensie ‘woke’ tegenover ‘face reality’? Met een beetje goede wil kunnen we dit zien als het voorportaal van de dimensie ‘geloof in maakbaarheid’ tegenover ‘geloof in organische ontwikkeling’. Het gaat om dimensies projecteren op de hedendaagse politieke werkelijkheid, die inzichten brengen over wat wij denken dat er voor menselijke vrijheid toe doet. Daarover in gesprek gaan met wie je maar wil. Denken in beweging zetten. Weg bewegen van de dogma’s die ons denken gevangenhouden. Anders kijken vóór anders denken. Het motto voor wie zijn eigen denken en doen wil veranderen is ‘fake it until you make it‘.
Preprototype ‘Tooltje voor Anders Kijken’ vind je hier
Met TAK visualiseer je de huidige politiek op zelf te creëren dimensies. Het geeft de gelegenheid het eigen en elkaars denken over de huidige politiek aan te jagen in termen van eigen denken. Het doel is loskomen van hedendaags dogmatisme. Zelf uitmaken hoe we naar de werkelijkheid kijken. De suggestie hier is dat te doen op dimensies die er voor menselijke vrijheid toe doen.
Toelichting: De twee bovenste dimensies (groene vlak) geven de feiten die het uitgangspunt zijn. De derde dimensie (blauwe vlak) is een op feiten gebaseerde concept van establishment in deze context. Deze dimensies moeten niet veranderd. Daaronder een paar ingevulde voorbeelddimensies (gele vlak) waar je ongetwijfeld heel anders over denkt. Je kunt deze naar eigen inzicht veranderen door partijen op te pakken en te slepen. Maak onderaan zelf nieuwe dimensies aan. Doe het vooral samen met anderen. Maak een schermafdruk, stuur hem rond en ga het gesprek aan.
Of, voor wie zin heeft, stuur je screenshots en inzichten naar [email protected]. Ook commentaar is van harte welkom.
