Psychologie van het Panopticon:
“Ik heb niks te verbergen!”
Redactioneel:
De overheid geeft je het gevoel dat ze iedereen wil observeren en controleren. Dit lijkt vooral ingegeven door het doel het gedrag van mensen te kunnen beïnvloeden zonder dat er veel ambtenaren voor nodig zijn. Met behulp van verkliktechnologie, social credits en massacommunicatie wordt het onontkoombaar om een brave burger te zijn. Tenminste, dat belooft een bepaalde tak van gedragswetenschap aan de autoriteiten, zoals we zullen zien.
Het libertairsche antwoord op dit soort totalitarisme begint bij het herkennen van de beïnvloeding en het besef hoe disciplinering van homo sapiens werkt. Als je bewust wordt dat het bijna altijd slechts om belangen van lobbygroepen gaat versterkt dit misschien je immuniteit tegen zulke manipulatie.
Voor de post van minister van volksgezondheid werd een onderwijzer geschikt bevonden. Waarom? Omdat het voornamelijk gaat om gedragsbeïnvloeding? Omdat het gaat om het aanleren van maatschappelijk gewenst gedrag? Onderwijzers worden geacht daarin experts te zijn.
Onder het alziend oog van de overheid en van faciliterende techbedrijven is de “transparante burger” geschapen. Onze bezigheden, onze voorkeuren, onze bestedingen, onze productiviteit, onze medische status, de mate van onze bereidheid om aan het publieke goed mee te werken, onze familiebanden, onze politieke preferenties (niet officieel), ons uiterlijk en ons innerlijk worden zo langzamerhand helemaal in cijfers, codes en woorden vastgelegd en in registraties oproepbaar en analyseerbaar gemaakt.
En er komt wellicht nog onze persoonlijke CO2-afdruk bij, om te zien hoe veel je de atmosfeer opwarmt en te detecteren wanneer het langzaamaan tijd wordt om je leven te voltooien. Want er zijn anderen aan de beurt en die wachten misschien op je organen en de transitie van je bezittingen. Solidariteit mag toch van iedereen verwacht worden?
Vroeger kon je nog hopen in de massa te verdwijnen. Dat is nu voorbij: de kunst om precies jou eruit te halen heet “data-engineering“. Veelzeggend was de kindertoeslagenaffaire. Je wordt gebrandmerkt en geselecteerd door algoritmes die de enorme gegevensbestanden op afwijkingen en patronen doorzoeken..
We bevinden ons in een maatschappelijk Panopticon. Wat is dat? Panoptica (“alles-ziende” wordt bedoeld met deze Griekse woordcreatie) zijn koepelgevangenissen. Ze werden gebouwd naar de denkbeelden van de engelse liberale filosoof Jeremy Bentham die er in 1791 een ontwerp voor maakte en de naam bedacht. In zo’n gevangenis zijn de cellen concentrisch om een centrale wachttoren heen geordend. Gevangenen zijn van elkaar geïsoleerd en ze kunnen slechts met het toezicht communiceren. Een cel heeft twee openingen: een raampje naar buiten en een traliehek dat op de centrale hal is gericht. Eén opzichter in het centrum van de hal volstaat om alle bewoners te bewaken, te kennen en te beheersen. Ofschoon het voor die bewaker onmogelijk is om alle cellen tegelijkertijd te observeren, voelen de gevangenen zich constant geobserveerd omdat ze niet kunnen zien wanneer de toezichthouder hun kant uitkijkt. Daardoor worden ze gemotiveerd om zich op elk moment te gedragen alsof ze worden geobserveerd. Zo worden gevangenen gedwongen hun gedrag aan te passen. Het model “functioneert in instellingen die mensen vormen en socialiseren“. Volgens Bentham is het nuttig ‘voor regeerders om voor hoogst belangrijke doeleinden te gebruiken‘ of een middel “om alles wat met een zeker aantal mensen samenhangt, hun totale levensomstandigheden, te kennen en te beheersen“. Het berust op “seeing without being seen“. Het besef dat men gecontroleerd kan worden, verzekert rust en orde.
Nederland kent drie voormalige koepelgevangenissen: In Haarlem, Breda en in Arnhem. De tralies werden in de loop van de tijd door deuren-met-luikjes vervangen, niet omdat men niet meer in de theorie geloofde, maar omdat gevangenen samen zo’n hels kabaal konden maken dat de bewaker(s) er gillend wegliepen. De koepelgevangenis in Haarlem werd in 2016 gesloten en werd onlangs verbouwd tot onderwijsgebouw. De ironie van deze herontwikkeling zullen slechts overheidskritische mensen kunnen bevatten: het gebouw heeft haar oorspronkelijke functie weer teruggekregen. Hoe het met de akoestiek gaat?
Mensen passen hun gedrag aan, omdat zij geobserveerd kunnen worden.
Het Panopticon belichaamt de terreur van de macht van de overheid over het individu. De onzichtbare touwtrekkers beheersen de kunst van gedragsbeïnvloeding uitstekend, en gezien het enorme aantal psychologisch hooggeschoolde voorlichters in dienst van Zijne Majesteit’s regering streeft de overheid naar perfectionering. De techniek (controle met bijbehorende strafdreiging en het selectief hard aanpakken van individuen en niet van hele groepen) lijkt een geaccepteerde manier te zijn geworden om tegensputterende burgers te disciplineren*. Van verborgen camera’s tot de maatschappij-ontwrichtende verklikkers die restaurants controleren op het hanteren van overheidsregels met betrekking tot QR-codes. Van de koppeling van autokentekens aan persoonsgegevens tot aan de koppeling van PCR-DNA-analyses aan het donorregister (dat laatste verzinnen we even?). Waar en wanneer werd de grens van het toelaatbare overtreden?
Libertair perspectief
Eenieder die denkt dat het zo’n vaart niet loopt moet maar rustig doorgaan met het laten registreren, contacten tracken, vinkjes halen, Digid’s halen, met plastic en iPhone betalen en braaf alles aan je afperser te melden wat je had, hebt en hoopt ooit nog eens te verkrijgen.
Maar je hebt natuurlijk wèl een heleboel “te verbergen“: het is het recht op privacy**, dat je van de overheid misschien zou moeten kunnen invorderen, maar dat is een illusie; dan snap je de aard van het beestje niet.
Hoe denken libertairen over de controle-samenleving? Het libertarisme wil principieel de overheid tot een absoluut minimum beperken en legt de verantwoordelijkheid voor het eigen handelen terug in handen van de individuele mens. Een kleine overheid heeft wat libertairen betreft geen middelen om het gedrag van homo sapiens te gaan beïnvloeden en ook absoluut geen reden om dat te willen. Libertairen zijn wel erbij gebaat om samen, georganiseerd, organisaties op te zetten die onze persoonlijke en collectieve vrijheden beschermen tegen agressie. Zulke organisaties kun je misschien “staat” noemen, maar ze mogen nooit tot een zodanige machtsconcentratie voeren dat zij een eigen leven gaan leiden en zichzelf tot onze bewakers gaan maken in plaats van bewakers van onze vrijheid te zijn.
Concentratie van persoonsinformatie is levensgevaarlijk, wanneer die informatie in verkeerde handen terecht komt. Dit is niet denkbeeldig, zie het hier aangehaalde artikel over het lot van Afghanen na de machtswisseling in Kabul. Ook hier een pleidooi voor het afschaffen van de centrale overheid als registrar. voor het beheren van privacygevoelige gegevens.
Wat doe je ertegen? Scepsis is een goed werkend tegengif. Het is goed om te beseffen dat overheidscommunicatie professioneel in elkaar gestoken vertelsels zijn. Net zoals je TV-reclame met een korrel zout neemt, zo kun je de boodschappen van de overheid dubbelzinnig vinden en heel goed tot het oordeel komen dat het primair om belangen van bepaalde lobbygroepen gaat. Probeer meteen uit te vinden wat er achter een boodschap schuilgaat. Het is een bekend fenomeen dat reclame op sceptici juist het tegenovergestelde bewerkt. Laat je niet beïnvloeden en gedraag je volgens je eigen kompas.
Het onmachtige gevoel dat je overal geobserveerd en gecontroleerd wordt kun je pareren door die controles en de bijbehorende collectemechanismen te ontwijken. Bij de invoering van 80 km/u maximumsnelheid buiten de bebouwde kom, voorheen 90 km/u In Frankrijk werden in het hele land 3’000 flitscamera’s onklaar gemaakt en de gele hesjes hebben bij de bezetting van onbemande (automatische) tolhuisjes de toltickets van automobilisten ingezameld en in dozen naar de regering in Parijs gestuurd. Zeer populaire acties die iets vertellen over ontevredenheid. Meer recent zien we de DDOS-aanvallen op de QR-codeservers van de overheid en de geweldloze acties bij restaurant Waku Waku. Maar je kunt ook snelheidsbelastingen vermijden door je leven zodanig in te richten dat je minder gehaast op straat hoeft te zijn. De QR-registratie kun je vermijden en slimme restaurateurs brengen je het eten thuis. Tegen de QR-pas kun je ook je onvrede uiten door aan demonstraties mee te doen, zie de suggesties in de agenda na dit artikel.
Libertair Perspectief roept ertoe op de woede niet in je voort te laten woekeren en de overhand over je denken en doen te laten krijgen. Waarom zou je je door de overheid in elkaar laten slaan en nog armer laten maken? Steek je energie in geweldloze acties en in het bouwen aan vrijere vormen van samenleven waarin een overheid overbodig is. Dat is vele malen effectiever. Daar gaat het in libertarische kringen over als we over agorisme spreken. Dat is het thema voor de volgende uitgave van Libertair Perspectief.
Literatuurtips:
* “Discipline, toezicht en straf“, Michel Foucault, 1975. Wikipedia artikel
** “Je hebt wél iets te verbergen – Over het levensbelang van privacy, Maurits Martijn en Dimitri Tomekzis, 2018
Samenvatting: Facebook weet bij wie je gisteren op bezoek ging De Belastingdienst zag hoe je er kwam Apple hield bij hoe lang je er bleef Samsung hoorde wat je er zei En Google wist al dat je het van plan was In Je hebt wél iets te verbergen laten onderzoeksjournalisten Maurits Martijn (1981) en Dimitri Tokmetzis (1975) zien waarom privacy het meest bedreigde mensenrecht van onze tijd is. Ze leggen bloot welke gegevens je allemaal weggeeft en aan wie. En, belangrijker nog: welke ingrijpende gevolgen dat heeft.
Oproepen, nieuws en mededelingen
Gezocht: jonge libertariër met ICT-vaardigheid
De Jonge Libertariërs zoeken een jonge libertariër (= 14 t/m 27 jaar) met ICT-vaardigheid, die in de komende weken een tijdelijke WordPress-website wil bouwen en deze later in Drupal wil uitbouwen. Desgewenst is er begeleiding beschikbaar. Jouw reactie kan naar [email protected] of 06-52276927.
Oproep voor libertairen in levensbeschouwelijke organisaties
De redactie is op zoek naar libertairen die actief zijn in levensbeschouwelijke organisaties, zoals kerken en moskeeën. Word je als libertair geaccepteerd in zo’n gemeenschap, of vindt men daar libertair synoniem met asociaal en egoïstisch? Krijg je mogelijk van religieuze leiders allerhande opinies over klimaat en “rechtvaardigheid” in de maag gesplitst die haaks staan op jouw politieke opvattingen? Laat het ons weten! Alvast dank voor reacties!
Libertarische communities / libertarisch dorp in Zuid-Europa
Er zijn meer en meer mensen die op zoek zijn naar alternatieven voor de hedendaagse samenlevingsvorm waarin de overheid de overhand heeft gekregen. Na een artikel over libertarische nederzettingen op Vrijspreker (19 september) en kwamen er zoveel reacties dat er een groep libertariërs nu concreet bezig is om ergens op een aangename plaats in Zuid-Europa een heel (verlaten) dorp te verwerven waarin het mogelijk is om op den duur met 50 tot 100 huishoudens te wonen, te werken, je eigen aardappels, olijven en citroenen te verbouwen en te handelen op basis van een libertair sociaal contract* (NAP, het respecteren van elkaars eigendom en samenwerken in vrije associatie) en daarbij zoveel mogelijk overheidsdiensten in eigen hand te nemen. Inmiddels zijn op Vrijspreker over dit project twee updates (deel 1, deel 2) verschenen onder de titel “naar een vrije kapitalistische commune“. Op de website van het initiatief kun je deelnemen aan de blog. Heb je kolonistenbloed, ken je andere, soortgelijke initiatieven of heb je de wens om hieraan meet te doen, dan meld je alsjeblieft bij de redactie.
* zie het grondwetproject
Bitcoin Citadel in Het Gooi
Bitcoin als verzekering voor een onzekere toekomst.
Wij zullen het concept Bitcoin Citadel of ‘meshtadel’ onderzoeken:
Hoe investeer je in Bitcoin voor de lange termijn.
Hoe maak je je levenssituatie veilig voor je dierbaren en ook solidair met je omgeving en netwerk.
Welke stappen kun je ondernemen om je digitale aanwezigheid autonoom en privé te maken.
Ook een “Oostenrijkse” (libertaire) economische blik op Bitcoin, het belang van cryptographie en Blockchain voor de nabije toekomst, hoe Bitcoin een monetaire revolutie op gang zet, en meer.
Eerste half uur van de meetup korte presentatie over één van deze onderwerpen voor beginnelingen, anderen mogen ook later komen.
Coronagrappen: prijsvraag Libertair Perspectief
In ons streven de totalitaire staat speels te ondergraven schrijft Libertair Perspectief een prijsvraag uit voor de meest originele grap in verband met de Coronamaatregelen van de overheid. Een jury bestaande uit de meest uitgelezen libertaire kopstukken van het Nederlandse taalgebied (je mag je ervoor bij de redactie aanmelden) zal uit alle inzendingen de leukste grap, spotprent of meme uitkiezen. De winnaar mag zich verheugen op EUR 25, de prijs van bij voorbeeld een heel jaar lidmaatschap van de Libertaire Partij. Nog meer prijzen zijn welkom: meld je als je een prijs wilt aanbieden voor de tweede, derde, etc. plaatsen. Natuurlijk willen we met de verzamelde inzendingen een toekomstig nummer van Libertair Perspectief vullen. Iedereen mag meedoen, ook niet-leden van de LP. Natuurlijk behoudt de jury zich voor om inzendingen uit te sluiten wanneer ze gewoon niet leuk of aanstootgevend zouden zijn.
Deadline voor inzendingen aan de redactie is 31 oktober 2021. Let erop dat we je kunnen vinden (naam, e-mailadres, telefoonnummer) voor het geval je in de prijzen valt!
Meldpunt uitsluiting ongevaccineerden
Het platform Vrouwen voor Vrijheid heeft een meldpunt opgezet waar mensen hun verhaal kwijt kunnen over hun ervaringen met maatschappelijke uitsluiting. De bedoeling is om de verhalen tzt te bundelen en eventueel actie te gaan ondernemen tegen deze nieuwe (?) vorm van door de overheid veroorzaakte vorm van discriminatie.
Onversneden libertair geluid over Corona
De nieuwste publicatie van libertair rechtsfilosoof Prof. Dr. Frank van Dun.
Free download:
Corona in context, het WWTT-tijdperk: Waanzin, Willekeur, Terreur en Tirannie.
Agenda
Zaterdag 23 oktober 2021: Maastricht, demonstratie voor vrijheid van EuropeansUnited. Tegen de Coronapas en medische discriminatie, voor het herstel van grondrechten. Start om 15:00 uur. Zie de website van EuropeansUnited.eu voor details.
Zondag 24 oktober 2021: borrel van de LP Overijssel in Zwolle, om 14:00 op het terras van café De Gezelligheid aan het Gasthuisplein
Zaterdag 30 oktober 2021: “Overbruggen“: zevende manifestatie van Vrouwen voor Vrijheid in Rotterdam
Woensdag 3 tot vrijdag 5 november 2021: 10th Austrian Conference “The Austrian School of Economics in the 21st Century“, Plaats: Oesterreichische Nationalbank, Wenen, Oostenrijk.
Zaterdag 6 november 2021: Algemene Ledenvergadering Libertaire Partij. Vanaf 13:00 uur, digitaal. Leden van de LP worden direct door het bestuur nader geïnformeerd.
Zondag 7 november 2021: Den Haag, 12:00 – 16:00 uur, overheidskritische demonstratie georganiseerd door “Samen voor Nederland“, een samenwerkingsverband van meer dan 80 groeperingen.
Woensdag 10 november 2021: Flevoland – LP Borrel. Café le Baron, Almere. 19:00-22:00h. Zie ook op onze website.
LP Think Factory: nieuwe Nederlandse Grondwet
Het project “Libertair sociaal contract / nieuwe Nederlandse Grondwet” heeft een website waarop je kunt deelnemen aan fora en discussies, zie: https://www.grondwet.nu/
Er staat nu een voorstel ter discussie voor een libertair sociaal contract op de website www.grondwet.nu. Feedback en aanmelding voor deelname aan de werkgroep, die momenteel uit ongeveer 50 leden bestaat, graag via een mailaan de redactie.
LP Think Factory: Agorisme
De werkgroep is begonnen met een tax-free gids met per levensdomein tips en praktijken hoe zonder of met minder overheid geleefd en gewerkt kan worden. Wil je meewerken aan de gids, meld je dan bij de redactie van Libertair Perspectief
Zakelijk netwerk
Keuzevrijbijmij: “Hét platform voor alle aanbieders waar iedereen altijd welkom is“. De crowdfunding actie om dit platform op te zetten heeft het financieringsdoel bereikt. Het internet-platform is de plek waar ondernemers hun produkten en diensten kunnen aanbieden aan mensen, die niet meegaan in het overheidsbeleid van (verplicht) prikken of testen. Het is bijna operationeel. Dit initiatief gaat veel verder dan het Corona-vraagstuk. Zie hier het interview met initiatiefnemer Olaf Weller op BLCKBX TV. Keuzevrijbijmij organiseert via een verbindingstour bijeenkomsten op zeer veel verschillende plaatsen in Nederland. “Hoe zwaar deze tijd ook is voor velen, deze tijd biedt ook enorme kansen om afscheid te nemen van zaken die ons niet meer dienen en er wat beters voor in de plaats te laten komen. Het vormen van nieuwe, zakelijke netwerken is een belangrijke ontwikkeling om deze veranderingen te stimuleren.” Nota bene: de organisatie zoekt lopend lokaties waar 50 mensen kunnen samenkomen.
Libertaire bronnen:
De LP beveelt de volgende organisaties aan:
Libertarisch Centrum (de Vrijspreker)
Nederlands Instituut voor Praxeologie
The Friendly Society
Mises Instituut Nederland
Stichting Meervrijheid
Documentaires:
Nieuw:
Headwind 21, Première op 23 september 2021, documentaire van Marijn Poels over de moderne windmolenindustrie.
World War C, première 20.8.2021. Producent Jean-Jacques van Bemmel (Docsfair) en regisseuse Belgin Inal.
Documentaire over de economische context van de overheidsmaatregelen tegen de COVID-pandemie.
Het goede Doel heiligt de middelen – Marijn Poels – première 15.04.2021
Documentairemaker Marijn Poels gaat op zoek naar de verwevenheid tussen goede doelen, media en overheid. Landbouw, klimaat en energie zijn thema’s die op de politieke agenda zijn komen te staan.
The uncertainty has settled – Marijn Poels – première 28.05.2020
Poels produceerde drie jaar geleden zijn klimaatfilm The Uncertainty Has Settled waarin hij een verbinding legt tussen veelal Duitse boeren en het groene energiebeleid waarin steeds meer boeren energieleveranciers worden. Hij bezoekt hiervoor diverse klimaat sceptici en wetenschappers. De documentaire stuitte landelijk op veel controverse en discussie maar werd nooit uitgezonden door de NPO.
Paradogma – Marijn Poels – première 11.06.2020
Paradogma thematiseert de polarisering in onze westerse maatschappij en de demonisering van het andere geluid. Poels gaat op zoek naar antwoorden achter dit fenomeen dat het debat lijkt te verstikken en het volk te verdelen in links, rechts, goed of slecht.
Return to Eden – Marijn Poels – première 17.09.2020
In RETURN TO EDEN bezoekt de onafhankelijk filmer wereldwijd inspirerende mensen die zich aanpassen aan het veranderende klimaat i.p.v. reguleren. Hij legt hierin tevens de flinterdunne lijn tussen zorg, controleren en manipuleren bloot.
Isola delle Rose – la libertà fa paura (Republic of Rose Island / Netflix)
Het verhaal van de Italiaanse ingenieur Giorgio Rosa, die, nadat hij zijn eigen auto bouwde en daarvoor in de gevangenis kwam, besloot zijn eigen land op een kunstmatig eiland in internationale wateren te maken. De Italiaanse staat maakte ook hieraan een gewelddadig einde. Voor allen die hun ogen willen openen om te zien in wat voor wereld we werkelijk leven.
Trailer (Engels): https://www.youtube.com/watch?v=XKTxTNaqgzE
Podcasts:
V for Valentine:
Beste mensen, Robert Valentine is de lijsttrekker van de Libertaire Partij. In aflevering 28 legt hij nog eens aan het grote publiek – en aan Boris van de Ven – uit wat het libertarische idee is. Deze podcasts zijn stuk voor stuk libertaire pareltjes. Sterk aanbevolen!
- Aflevering 12 – 06.05.2021 – De fabricage van massapsychose
- Aflevering 23 – 02.09.2021 – Chaos in het Midden Oosten
- Aflevering 24 – 09.09.2021 – De destructieve hand van de overheid
- Aflevering 25 – 16.09.2021 – Coronapas? Nee dank je
- Aflevering 26 – 23.09.2021 – Politieke Poppenkast met Prinsjesdag
- Aflevering 27 – 30.09.2021 – Mocro Maffia wil Rutte vegen
- Aflevering 28 – 07.10.2021 – Vieze verhalen in de Pandora Papers
- Aflevering 29 – 14.10.2021 – De biljoen dollar munt
Yernaz online Podcast
Vrijheidsdomein Podcast
Vrijheidradio Podcast