leven uit het zicht van overheden, banken en mijn persoonlijke ervaring
El Salvador heeft als eerste land besloten om bitcoin een wettig betaalmiddel te maken. Dat is in september 2021 gebeurd. Dit was een goede reden voor mij om het land te bezoeken. In dit artikel wil ik mijn persoonlijke ervaring delen. Welke consequenties heeft de scheiding van geld en Staat nog meer? En kan bitcoin in libertair perspectief worden geplaatst?
Leven buiten het zicht van overheden en (centrale) banken
Een maand in El Salvador verblijven heeft bewezen dat je kunt leven zonder gebruik te maken van overheidsgeld en centrale instituties zoals (centrale) banken. Zonder al te diep in te gaan op wat bitcoin precies is, is het kort gezegd de ontdekking van de scheiding van Staat en geld. En waar het internetprotocol een open protocol is om digitaal informatie uit te wisselen, is bitcoin een open protocol om digitaal waarde uit te wisselen, zonder tussenpartij. Niets of niemand kon zien dat ik verbleef in El Salvador. Met meer 10.000 (!) KYC-analisten bij Nederlandse banken (alleen al 4900 bij de Rabobank [1]), die dagelijks uw en mijn bankrekeningen bespioneren en controleren op ‘verdachte’ transacties [2], vind ik dat wel een prettig idee.
Situatie in El Salvador
El Salvador is een voornamelijk cash gedreven land. Het heeft sinds begin deze eeuw de Amerikaanse dollar als enige wettig betaalmiddel. Daar is bitcoin bijgekomen. Alle winkels, bedrijven, restaurants, (lokale) overheden en alle commerciële instellingen/bedrijven zijn verplicht om bitcoin te accepteren. Er zijn uitzonderingen voor wie het technisch niet mogelijk is bitcoin te accepteren. El Salvador is een nog niet volledig ‘ontwikkeld’ land. Betalen gebeurt veelal cash en in de grotere steden deels met bankkaarten. Daarom is het verstandig om altijd cash bij je te hebben. Cash kun je met je eigen bitcoin uit de muur halen. Daarbij scan je een QR-code op je telefoon. Dat is wel bij een pinautomaat (met camera) van de overheid.
De vele Salvadoranen die ik heb gesproken kijken nog verschillend naar bitcoin. De één heeft het nog nooit gebruikt, de andere had alleen maar de Bitcoin -app van de overheid geïnstalleerd omdat je daar gratis 30 dollar bij kreeg. En weer iemand die het alleen een beetje gebruikt om te sparen. Voor dagelijkse betalingen gebruikt de gemiddelde Salvadoraan nog de dollar. Dat was ook merkbaar in winkels of supermarkten als je vroeg of je met bitcoin kon betalen. Dan lag er niet gelijk een QR-code klaar, maar moest de computer of de app helemaal opgestart worden. Maar ik heb geen negatieve geluiden gehoord. Het lijkt een kwestie van educatie.
Eigen betaalervaring
Het was dus afwachten hoe groot de adoptie was en op hoeveel plekken je ermee kon betalen. Ik ben positief verrast op hoeveel plekken je ermee kunt betalen. In de ‘Bitcoinhoofdstad’ van het land, het stranddorp El Zonte (ook bekend als ‘Bitcoin Beach’), was de acceptatie vanzelfsprekend erg hoog. Hotels, restaurants, surfleraren en zelfs wat primitievere kraampjes langs de weg accepteren bitcoin. In de hoofdstad San Salvador was het wisselend. Verder ‘de provincie in’ werd het op de meest onverwachte plekken toch geaccepteerd. Het betalen zelf ging foutloos. Iedere betaling vond zijn weg na het scannen van de bitcoin (Lightning) QR-code. Er is bij bitcointransacties een verschil tussen ‘on chain’ en Lightning transacties. Voor de dagelijkse boodschappen gebruik je de instant betaling via Lightning. Het is natuurlijk ook niet praktisch om een ‘on chain’ transactie te moeten doen waarbij je ongeveer 10 minuten op een bevestiging van het Bitcoinnetwerk moet wachten.
Bankpas en creditcard waren niet bruikbaar
Tijdens mijn verblijf in El Salvador daalde de prijs van bitcoin. Het leek mij daarom een goed idee om weer mijn bankrekening te gebruiken. De gewone bankpas was echter nergens bruikbaar. De creditcard werkte ook niet om geld uit de muur te halen. De creditcard kon ook lang niet op alle plekken gebruikt worden om direct mee te betalen omdat het nog (groten)deels een cash gedreven land is. Bij kritiek en kanttekeningen die men wel eens heeft op de werking van bitcoin, vergeet men wel eens hoe het gewone banksysteem vaak ook faalt. Een groot gedeelte van El Salvador (en vele andere landen) is “unbanked”. En als je ook maar één stap in het buitenland zet (zeker buiten de EU), dan blijkt wel hoe fragiel het bankensysteem is voor een reiziger.
Een soevereine ervaring
Er zijn verschillende manieren om je eigen bitcoin te beheren. Er zijn vele verschillende kant-en-klare wallets die je als app kunt installeren. Dan staat je bitcoin bij een derde partij, met alle risico’s van dien. Voor de totale soevereine (en grotendeels anonieme) betaalervaring heb ik gebruik gemaakt van mijn eigen node. Een node is in een computernetwerk een computer of ander apparaat dat op een bepaald netwerk is aangesloten. In dit geval het Bitcoin en Lightning netwerk. Die node kun je koppelen aan je eigen telefoon. Dit draagt veel bij aan de soevereine ervaring. Het is lastig uit te leggen hoe dat voelt. Het gaat maar om simpele betalingen. Maar het feit dat er echt niets of niemand meekijkt, is een prettig idee.
Libertair perspectief op bitcoin
Je eigen geld beheren en controleren, samen met een community van mensen die daar vrijwillig voor kiezen, is de ultieme vorm van zelfbeschikking. Er is geen centrale partij die de uitgifte of de waarde bepaald. En wil je tegen de vrijwillige consensus ingaan door de regels te veranderen, dan is iedereen vrij om zijn eigen cryptomunt op te richten (vaak met grote reputatieschade en flinke economische verliezen).
Op nationaal niveau biedt bitcoinadoptie ook veel soevereiniteit. Grote delen van de wereld zitten (noodgedwongen) aan het infuus bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Een lening van het IMF is niet zonder consequenties. Er worden draconische voorwaarden gesteld vanuit het IMF, als een land noodgedwongen een lening van het IMF moet aangaan. Vaak gaat essentiële infrastructuur van een land in de uitverkoop of dient dat als onderpand. Een recent voorbeeld is Argentinië. Dat land gaat kapot aan de hyperinflatie. Noodgedwongen komen zij uit bij het IMF. Die staat als een “loan shark’’ uit een maffiafilm al te wachten. Je wordt met open armen ontvangen binnen de IMF-familie. Een voorwaarde die het IMF nu aan Argentinië stelt is om als overheid geen bitcoin/crypto te omarmen en het zwaar te reguleren in het land [3]. Terwijl een groot deel van de inwoners juist vlucht naar bitcoin, vanwege de eigen munt met hyperinflatie. Je levert als land dus veel soevereiniteit in. Het IMF is een voornamelijk Amerikaans georiënteerd instituut dat veel macht put uit het feit dat de Amerikaanse dollar een wereldreservemunt is. Landen die van dat systeem afstappen (dat kan met o.a. bitcoin, maar ook met goud bijvoorbeeld) passen niet in hun straatje. Veelzeggend is dat de Verenigde Staten als enige land een vetorecht heeft binnen het IMF [4].
In El Salvador wordt bitcoin opgelegd als verplicht wettig betaalmiddel. Alle bedrijven en ondernemingen moeten het in ieder geval accepteren. Dat klinkt niet bepaald libertair. Het standpunt van de LP is dan ook om ook in geldsystemen en valuta’s concurrentie toe te staan. De vrije (geld)markt zijn werk te laten doen. En de doorgeschoten regelgeving rondom bitcoin/crypto af te schaffen [5]
Conclusie
In Nederland zegt de Rijksoverheid dat de ze niet voorschrijft hoe mensen en ondernemingen hun transacties moeten verrichten [6]. Alleen alle betalingen aan overheidsdiensten en belastingen moeten voldaan worden in euro’s. Niets staat je dus in de weg om onderling zelf (zo goed als anonieme) bitcointransacties te doen.
Bitcoin is vanuit zichzelf neutraal en is in ieder politiek systeem toe te passen. Het is geen libertaire munt noch een communistische munt. Het Bitcoinnetwerk verwerkt transacties, punt. Ongeacht de denkbeelden van de verstuurder en de ontvanger [7]. Het lijkt populair onder libertariërs. Maar in de beginjaren, net na de financiële crisis van 2008, werd het veel genoemd in de Occupy Wall Street-beweging. Dat had een wat linkser karakter. Dat vergeten we nog wel eens, maar de afschuw tegen banken en bankiers was destijds erg groot. Bitcoin was en is een daadwerkelijke oplossing om banken overbodig te maken. Dat idee leefde toen [8]. Maar ja, banken overbodig maken en je afzetten tegen banken is niet meer ‘the current thing’. Wat zonde is, want de financiële en monetaire problemen zijn sinds 2008 niet opgelost. Uiteindelijk biedt bitcoin voor ieder wat wils. Maar voor iedereen biedt bitcoin sowieso één ding: vrijheid van betalen!
Voetnoten en links:
1 https://www.trouw.nl/economie/rabobank-trekt-opnieuw-honderden-miljoenen-uit-om-klanten-te-controleren-op-witwassen
2 Controle op witwassen | Consumentenbond.nl
3 Argentina’s Central Bank Bans Crypto Trading – Blockworks
4 https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/apr/18/will-biden-ever-stand-up-to-the-imfs-abuses-of-power
5 https://stemlp.nl/standpunten/bitcoin-en-blockchain/
6 Kan ik met een wettig betaalmiddel overal betalen? | Rijksoverheid.nl
7 Andreas Antonopoulos Explaining Bitcoin To An Empty Room When the Price Was $100 in April 2013 – YouTube
8 https://observer.com/2011/10/bitcoin-community-takes-an-interest-in-occupy-wall-street/
Partijnieuws
LP Zuid-Holland
LP Zuid-Holland heeft op dit moment geen plannen voor een volgende activiteit.
Voor vragen: stuur een mail naar [email protected]
LP Noord-Holland
De LP Noord-Holland organiseert iedere laatste donderdag van de maand een borrel! We borrelen tussen 17:00 en 22:00 bij https://www.dimitris.amsterdam/ (naast station Amsterdam Muiderpoort). De eerstvolgende borrel is op 30 juni. Het is niet nodig om je aan te melden, je kunt gewoon langskomen. Ook als je nog geen lid bent van de LP of niet in Noord-Holland woont ben je welkom!
Naast onze maandelijkse borrels in Amsterdam reizen we ook graag door de rest van onze prachtige provincie. Lijkt het je leuk om samen met ons een borrel of andere activiteit in jouw woonplaats te organiseren? Ook dan kun je mailen naar [email protected].
Tot slot kan je je via hetzelfde mailadres aanmelden voor onze werkgroep voor de Provinciale Staten. Laten we samen bedenken hoe we de provincie libertair kunnen maken!
De borrel van woensdag 25 mei in Hulst was zeer geslaagd. De volgende activiteit moet nog gepland worden. De LP Zeeland is voornemens om na de zomer lezingen te organiseren en zal zeker ook aanwezig zijn bij de komende ALV op 18 juni . Na de zomer willen we een lezing organiseren met Robert Valentine. Informatie bij Richard van Stel ([email protected]).
Ben jij lid van de LP en tussen de 14 en 30 jaar, wil jij graag bij volgende activiteiten van de JL aanwezig zijn? Stuur dan een mail naar [email protected]. Heb je vragen over de JL-activiteiten? Die kan je sturen naar:
[email protected]
LP Vrouwen
*Graag bij mij aanmelden als je meeluncht i.v.m. reservering lunchroom
Fijne dames,
wat was het leuk om jullie tijdens de laatste lunch te ontmoeten! Een vervolg kon natuurlijk niet uitblijven, zodat nog meer LP-dames elkaar kunnen leren kennen. Zaterdag 11 juni staat onze volgende lunch gepland. Vanaf 12.00 u. zijn we welkom bij Bistrot op Utrecht Centraal Station voor heerlijke spijzen en libertarische praat. Hopelijk tot dan!
Verder hebben we sindskort ook een WhatsAppgroep voor de LP vrouwen. Wil jij daar aanhaken, dan kun je je mobiele nummer aan mij doorgeven en voeg ik je toe.
Ook bestaat er een besloten FB-groep, Dutch Libertarian Women. Laat het me weten als je hieraan toegevoegd wilt worden.
Hartelijke groeten, Simone Pailer
Vacatures
Redactie Libertair Perspectief.
Met de groei van de Libertaire Partij ontwikkelt Libertair Perspectief zich meer en meer tot een “digizine”: een digitaal magazine. Daartoe vergroten we de redactie, we voeren stapje voor stapje themarubrieken in en we nodigen iedereen uit om copy met libertarische signatuur te leveren. Dat kan als gast, als commentator en ook als lid van de redactie.
Heb je ideeën, zin om libertarische ideeën uit te dragen en zin in redactionele vingeroefeningen, dan meld je bij de redactie: [email protected]
Libertaire Partij:
Beschrijvingen van vacatures binnen de Libertaire Partij vind je op de website van de LP. Hieronder het lijstje van actuele vacatures. Bedenk, dat sommige vacatures best ook door meerdere personen kunnen worden vervuld, of dat er één is die de kop uitsteekt maar ook blij zal zijn met een feedbackclubje. Dit si de reden waarom soms vacatures op de lijst staan waarvoor zich reeds mensen hebben gemeld.
Dus – omdat je als rechtgeaarde libertariër je talent niet onder stoelen of banken steekt – neem contact op met de LP ([email protected]) en vertel en vraag.
Agenda
18 juni 2022: Voorjaarscongres LP Nederland (save the date!). Een aparte uitnodiging is verstuurd naar alle leden van de LP. Ben je nog steeds geen lid, geef je dan op, dan kun je erbij zijn!
26 juli 2022: Publicatie van “Het libertarische Sociaal Contract”
11 – 15 augustus 2022: Liberty International, World Conference, Tblisi, Georgië
5 november 2022: Najaarscongres LP Nederland
